1 Mart 2014 Cumartesi

Yerel Yönetimlerin İklim Politikasındaki Önemi

Ülkemizde ve dünyada aktivizm açısından bakıldığında iklim değişikliği karşıtlığı, iklim değişikliğine sebep olan sera gazı salımlarına karşı yapılan bir savaş olarak algılanıyor. Gelişmiş ülkelerde bu durum bir noktaya kadar anlaşılabilir çünkü iklim değişikliğine sebep olan sera gazlarını hem bugün hem de geçmişte en fazla atmosfere salmış olanlar bu gelişmiş ülkeler. Dolayısıyla da iklim aktivizminin de bu salımların azaltılması konusuna yoğunlaşması da beklenebilir.

Ancak burada unutulmaması gereken iki ana nokta var. Birincisi, ülkemizdeki aktivizm hareketi genelde kendisine örnek olarak gelişmiş ülkelerdeki çevre hareketlerini alıyor. Bunun anlamı; uluslar arası toplantılarda, basında ve sosyal medyada görülen küresel iklim aktivizmi sera gazı salımlarının azaltılmasına yoğunlaşınca ülkemizdeki çevre örgütleri de o konuyla ilgilenmeye başlıyor. Oysa gelişmiş ülkelerin özelde sera gazı azaltımı konusuna ağırlık vermesinin sebebi ikinci ana noktada gizli. Bu ülkelerin büyük çoğunluğu ya kısa vadede iklim değişikliğinin getireceği problemlerden etkilenmiyor veya iyi şekilde etkileniyor ya da maddi kaynakları nedeniyle olası problemlerin üstesinden gelebilmeleri az gelişmiş ülkelere oranla çok daha kolay oluyor. Bu sebepten de ülkemizde iklim değişikliğine karşı savaşılması gerektiği konuşulduğunda ilk olarak akla sera gazı salımlarının azaltılması geliyor.

Oysa ülkemiz çoğu gelişmiş ülkenin aksine iklim değişikliğinden en fazla zarar görecek bölgelerden birinde bulunduğu için uzun vadede çabamızı sera gazı salımlarımızı azaltmak yanında iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlanmak yolunda da sarf etmemiz daha doğru olur. Bunu “istediğimiz kadar sera gazı salabiliriz, yeter ki kendimizi iklim değişikliğinden koruyalım” şeklinde anlamamamız gerekiyor. Uzun vadede sera gazı salımlarını azaltacak düşünce yapıları zaten ekonomik anlamda da bizleri güçlü kılar. Bu sebepten özellikle enerji üretiminde yenilenebilir enerjinin payını arttırmak durum ne olursa olsun en akılcı çözümdür. Ama gene de unutulmaması gereken en önemli konu: insanlık, bugün, tüm sera gazı salımlarını azaltmayı kafasına koysa dahi bunu gerçekleştirebilmenin zaman alacağı ve bu zaman süresince de iklim değişikliğinin kötü sonuçlarının her geçen gün artacağıdır.

Bunlar göz önüne alındığında devletimize düşen önemli görevlerden biri de iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlanması için gerekli önlemlerin alınmasının koordinasyonu olacaktır. Ama hepimizin bildiği gibi coğrafi koşullardan dolayı iklim değişikliğinin etkileri ülkemizin her bölgesinde benzer şekilde ortaya çıkmayacaktır. Bu sebeple de ortaya çıkacak etkilere karşı alınacak önlemler de her bölge için farklı olacaktır. Bu farklılık iklim değişikliğine uyum konusunda en önemli sorumluluklardan birini yerel yönetimlere vermektedir.
İklim değişikliğinin şehirler için getireceği risklerin başında içme suyu sorunu gelmektedir. Her ne kadar günümüzde su sorunu dediğimizde aklımıza İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerin su sorunu gelse de bu sorun tüm şehirler için geçerlidir. Büyük şehirlerin su sorununun giderilmesi ilk bakışta yerel yönetimlerin çabasını aşar bir boyutta görünse de  su sorununun temelinde şehrin su havzaları üzerindeki yapılaşma gelmektedir. Şehirlerin genişlemesi sırasında yapılacak yerel imar planlarında şehirlerin gelecekteki su ihtiyacını da dikkate alacak şekilde bir genişleme planı yapılması gerekmektedir.

Ayrıca suyun önemli bir kısmı da biriktirme noktasından evlere gelene kadarki kaçaklarla kaybolmaktadır. Altyapı sistemlerinin geliştirilerek kaçakların önlenmesi ve suyun daha verimli kullanılması da yerel yönetimlerin bu konudaki becerisine bağlıdır.

İklim değişikliği deniz seviyesinde de yükselmeye neden olacaktır. Bu özellikle kıyı kentlerimiz için büyük bir risk faktörü oluşturmaktadır. Örnek vermek gerekirse, İstanbul Kadıköy'deki metronun girişi deniz seviyesinden sadece bir metre yüksektedir. Yakın gelecekte kuvvetli bir lodos fırtınasına eşlik eden deniz seviyesindeki yükselme tüm metro sisteminin suyla dolmasına neden olabilir. New York şehri hala Sandy Kasırgası'ndan sonra metro sistemine dolan suyun tahliyesi ile uğraşmaktadır. 

İklimin değişmesinin getireceği bir başka sorun uzun kuraklıkların ardından gelecek şiddetli yağışlar olacaktır. Ayamama Deresi'ndeki kayıpların ardından Sayın Topbaş yaşananları iklim değişikliğine bağlayarak bu konuda alınacak önlemler konusunda güçsüz olduklarını anlatmaya çalışmış olsa da yerel yönetimlerin bu konudaki hazırlık çalışmalarını arttırmaları gerekmektedir.

Özellikle sıcak yaz aylarında ısı adası halini alacak olan şehirlerde soğutma gereklerine bağlı olarak elektrik ihtiyacı da artacaktır. Her ne kadar elektrik sağlama görevi yerel yönetimlerin olmasa da ulusal ağda olabilecek aksaklıkların yerel ölçekte giderilmesi amacıyla yerel yenilenebilir kaynaklara destek sağlanması da yakın gelecekte yerel yönetimlerden beklenecektir.

Son olarak her ne kadar hoşumuza gitmese de aşırı iklim olaylarının fazla uzak olmayan bir gelecekte sıklıklarını arttırması beklenmektedir. Sıklığı artan bu olayların başında sıcak hava dalgaları gelmektedir. 2003 yılında Paris'teki sıcak hava dalgasında 18,000 kişi hayatını kaybetmiştir. Benzer durumların ülkemizde de görülme riski kuvvetli olduğundan yerel yönetimlerin bu konuya önem vermeleri gerekmektedir. Hastaneler Sağlık Bakanlığı'nın sorumluluğunda olsa da karşılaşmak istemediğimiz ölüm vakalarında gerekli hizmetlerin verilmesinin sorumluluğu yerel yönetimlere düşmektedir.

Gördüğümüz gibi su havzalarının korunmasından cenaze hizmetlerinin verilmesine kadar pek çok çalışma yerel yönetimlerin yetki alanına girmektedir. Yeni kanunla birlikte sorumluluk bölgeleri iyice artan yerel yönetimler, iklim değişikliği ile birlikte daha da büyük zorluklar yaşamaya hazır olmalıdır. Bu zorluklar üstesinden gelinemeyecek problemler değildir, yalnız bunların kuvvetli birer ihtimal olduğunun bilincine varılarak hazırlık yapması gerekmektedir. 

Yazının yayınlanmış halini EKOIQ Mart 2014 sayısında bulabilirsiniz.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder